Θεωρίες και Πρακτικές Μικροπίστωσης στις Απαρχές της ΚΑΟ

Η μικροπίστωση αποτελεί ιστορικό προηγούμενο και βασικό συστατικό του ευρύτερου πλαισίου της μικροχρηματοδότησης. Εξ αρχής στόχος υπήρξε η ανακούφιση χωρίς διακρίσεις από τη φτώχεια σε όλες τις μορφές της. Διαχρονικά και διατοπικά έλαβε διάφορες μορφές και αναπτύχθηκαν πολλά μοντέλα με παραλλαγές στη δομή, τη λειτουργία και το ύφος τους. Οι αιτίες της διαφοροποίησης εντοπίζονται στην διαφορετική προσέγγιση εξ επόψεως ιδεών, αναγκών, πολιτικών και πρακτικών. Παρόλα αυτά όμως η μικροπίστωση συνεχίζει να αποτελεί βασικό παράγοντα αναφοράς θεωριών και εγχειρημάτων της ΚΑΟ. Αξιοποιώντας την τριπλή της οπτική, η εργασία προσέγγισε πολυπρισματικά έναν όλως ιδιότυπο για την οικονομική ιστορία θεσμό, τα ΜdP.

Τα MdP ως μακρινοί πρόγονοι των σύγχρονων θεσμών μικροπίστωσης κατόρθωσαν με την αξιοποίηση των εκάστοτε υφιστάμενων οικονομικών δυνατοτήτων των τοπικών κοινωνιών να προσδώσουν νέες διαστάσεις στον κόσμο των ταπεινών καθημερινών αντικειμένων και να τα μετατρέψουν σε χρήμα για την αντιμετώπιση δύσκολων στιγμών επιβίωσης. Πρόκειται για μια επίδραση των πολιτισμικών διαδικασίων στις οικονομικές διεργασίες που δημιούργησαν τον συνεκτικό κρίκο μεταξύ αργυραμοιβών και τραπεζών με τις σύγχρονες δομές μικροπίστωσης. Η διαχρονική κοινωνική τους απήχηση συνίσταται στο ότι ιδρύθηκαν και λειτούργησαν με πρωτοβουλίες εκ των κάτω προς τα άνω, ενίσχυσαν την κοινωνική δικτύωση και τις κοινωνικές σχέσεις που ήταν απαραίτητες για την επιτυχία των οντοτήτων αυτών.

Η παραγωγή της φιλοσοφίας της ΚΑΟ εντοπίζεται σε πρωτόλειο επίπεδο με αναφορά στην ανάπτυξη τοπικών αγορών, στην ανάπτυξη νέων μέσων στον τομέα της μικροπίστωσης, στην παροχή βοήθειας σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής, στην αντιμετώπιση της κοινωνικής και οικονομικής ανισότητας και στην προσφορά υπηρεσιών που δεν μπορούσε να καλύψει αποτελεσματικά ούτε ο δημόσιος, ούτε ο ιδιωτικός τομέας. Η λειτουργία τους υπήρξε συνυφασμένη με την ανάληψη ρίσκου, τον αυτόνομο τρόπο έκφρασης, την ευελιξία και την προσαρμοστικότητά τους σε αντίξοες συνθήκες. Μέσα από την αναδρομή του δευτέρου και τρίτου μέρους της εργασίας, όπου εξετάστηκαν αντίστοιχα η ελληνική πραγματικότητα στον τομέα των μικροπιστωτικών δομών, και η εν γένει κατάσταση της μικροπίστωσης με τους θεωρητικούς προβληματισμούς, διεφάνη ότι η μικροχρηματοδότηση και η μικροπίστωση αποτελούν για το χρηματοπιστωτικό σύστημα βασική πολιτική συνιστώσα και δεν είναι καθόλου τυχαίο που κοινωνικές και οικονομικές πολιτικές ενισχύουν την ανάπτυξή τους.

Στο πλαίσιο αυτό πολλοί διεθνείς οργανισμοί (Ε.Ε., Παγκόσμια Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο κ.ά.) συνεχίζουν να αναπτύσσουν ειδικά προγράμματα και προωθούν πολιτικές για την επέκτασή τους. Σχεδόν όλες οι πολιτικές ιδεολογίες, καθεμιά από τη δική της οπτική και για τους δικούς της λόγους αντιμετώπισαν θετικά την πίστωση. Η φιλελεύθερη πολιτική ιδεολογία την αποδέχτηκε για την συμβολή της στην μείωση των κρατικών δαπανών, η σοσιαλδημοκρατική επειδή έδειξε ιδιαίτερη ευαισθησία σε ζητήματα πρόνοιας και κοινωνικών πολιτικών και η αριστερά και τα εναλλακτικά κινήματα επειδή συντελεί στο ιδεώδες της κοινωνικής αλληλεγγύης. Όπως καταδείχθηκε στο τρίτο μέρος, βασική παράμετρος επιτυχίας κάθε συστήματος μικροπίστωσης είναι η ικανότητα να λειτουργεί αξιοποιώντας όλα τα διαθέσιμα είδη κεφαλαίου (θεσμικού, κοινωνικού, ανθρώπινου, οργανωτικού, φυσικού), δεικνύοντας ότι κάθε χρηματοδοτικό σχέδιο για την αντιμετώπιση της φτώχειας απαιτεί χρήματα σε συνδυασμό με την ηθική και τις αξίες.