Συστέγαση εγχειρημάτων της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας οικονομίας: Δυνατότητες, προκλήσεις και αλληλεπίδραση στο αστικό περιβάλλον. Οι περιπτώσεις των Projekthaus Potsdam και Inwol
Το ζήτημα της στέγης απασχολεί τη γερμανική κοινωνία εδώ και δεκαετίες, μια που ο “εξευγενισμός” (gentrification) και η κερδοσκοπία στη γη και στα ακίνητα εκτινάσσει τις τιμές στα ύψη, εκτοπίζοντας τους ενοίκους από τις γειτονιές τους, ωθώντας τους σε μία ιδιότυπη εσωτερική μετανάστευση. Η έλευση του μαζικού τουρισμού και της βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων χειροτέρευσε ακόμα περισσότερο την κατάσταση. Τελευταία, μέσα από την πίεση των κινημάτων βάσης γίνεται μια προσπάθεια να μπει ένα φρένο στην αυξητική τάση των τιμών αγοράς και ενοικίασης ακινήτων, με πιο σημαντική εξέλιξη αυτή της πόλης του Βερολίνου του οποίου το δημοτικό συμβούλιο θέσπισε νόμο πενταετούς παγώματος των τιμών των ενοικίων. Η εξαγορά 670 διαμερισμάτων από τον Δήμο του Βερολίνου ήταν ένα άλλο κομβικής σημασίας ζήτημα.
Ταυτόχρονα, εδώ και δεκαετίες αναπτύσσονται εκατοντάδες κινήματα συνεταιριστικής στέγασης τα οποία διεκδικούν να πάρουν από την αγορά ακινήτων γη και κτίρια, που μέσα από συλλογικές διαδικασίες διαθέτουν ανάλογα με τις ανάγκες, τις αντιλήψεις και τις δυνατότητές τους. Επίσης, αναπτύσσονται διάφορες προσπάθειες κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας (ΚΑΟ) σε τομείς παραγωγικούς όπως η γεωργία υπό τη μορφή σχημάτων ΚΑΟ αλλά και παροχής υπηρεσιών όπως κοινωνικά καφέ, εστιατόρια, άτυπη εκπαίδευση σε ευάλωτες ομάδες, παροχή κοινωνικών υπηρεσιών κτλ. Τα κινήματα συνεταιριστικής στέγασης και ΚΑΟ συνδέονται μεταξύ τους μέσω της αναζήτησης εναλλακτικής παράλληλα ή ακόμα και έξω από τις υπάρχουσες δομές του καπιταλιστικού συστήματος. Συνδέονται μέσω της αντίληψης ότι τα πράγματα μπορούν να είναι και αλλιώς, χωρίς εκμεταλλευτικές σχέσεις, με τους ανθρώπους και τις συλλογικότητες να συναντιούνται, να συναποφασίζουν και να αναλαμβάνουν από κοινού τις ευθύνες.
Στην παρούσα διπλωματική εξετάζουμε παραδείγματα συνεταιριστικής στέγασης (Projekthaus Potzdam) και ΚΑΟ (Inwole) στην πόλη του Πότσνταμ, τα οποία όχι μόνο συστεγάζονται, αλλά βρίσκονται σε ώσμωση και αλληλεπίδραση εδώ και 15 χρόνια. Για την υλοποίηση της εργασίας πραγματοποιήθηκαν δύο επισκέψεις σε διαφορετικές χρονικές περιόδους στους χώρους των εγχειρημάτων. Από μία ποιοτική μεθοδολογική μελέτη, μέσα από ημι-δομημένες συνεντεύξεις με μέλη των εγχειρημάτων, εξετάστηκαν οι βασικές αρχές που τα διέπουν, οι σχέσεις που αναπτύσσονται εντός τους αλλά και μεταξύ τους. Εξετάστηκε η αλληλεπίδραση με την κοινωνία και τους θεσμούς αλλά και οι δυνατότητες, οι περιορισμοί και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν.
