Η Κοινωνική Ασφάλιση στην Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία
Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές που εφαρμοστήκαν τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη και ειδικότερα στην Ελλάδα αποδεικνύουν ότι ο καπιταλισμός ανασυγκροτείται μέσα από τις κρίσεις που παράγει και αναδεικνύεται σε κυρίαρχο επί ανθρώπων και φύσης. Η υγεία, η εργασία, η εκπαίδευση, τα κοινά αγαθά, οι εθιμικές και κοινωνικές σχέσεις εμπορευματοποιούνται και ο άνθρωπος αλλοτριώνεται μπροστά στην επίθεση του κεφαλαίου. Το αυταρχικό του πρόσωπο επιδεικνύεται τα τελευταία χρόνια με τη διάλυση του κοινωνικού κράτους, τον κοινωνικό αποκλεισμό και την κατάλυση των δημοκρατικών θεσμών. Ό,τι δεν έχει ως μοναδικό στόχο το κέρδος εκτοπίζεται από την κοινωνία. Απέναντι σ’ αυτή τη βαρβαρότητα αναζητήθηκαν τρόποι δημιουργικής αντίστασης και αναπτύχθηκε ένα άλλο οικονομικό Παράδειγμα, που δίνει προτεραιότητα στην αλληλεγγύη και τη συνεργατικότητα.
Η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία (ΚΑΛΟ) απελευθερώνει τις κοινωνικές δυνάμεις εντάσσοντάς τις σ’ ένα διαφορετικό επιχειρείν, αμφισβητώντας τις καπιταλιστικές σχέσεις. Δημιουργούνται αυτόνομα συλλογικά εγχειρήματα στην παραγωγή, στην ανταλλαγή και στην κατανάλωση. Οι ηθικοί και πολιτικοί άξονες της ΚΑΛΟ εναρμονίζονται με το «ευ ζην» όσον αφορά τη δυνατότητα ανάπτυξης της κοινωνικής ζωής του ανθρώπου σύμφωνα με τις αρχές της αμοιβαιότητας και της αλληλεγγύης. Ο δημόσιος και υποχρεωτικός χαρακτήρας της κοινωνικής ασφάλισης, από την άλλη, εμπεριέχει τις αρχές της κοινωνικής αλληλεγγύης μέσα από την αναδιανομή του πλούτου, αποβλέποντας στην ευμάρεια και στη προστασία του ατόμου απέναντι σε ρίσκα και κινδύνους. Η αδυναμία επιβίωσης του ατόμου στο πλαίσιο της καπιταλιστικής κοινωνίας οδήγησε στη γέννηση και στη γενίκευση της κοινωνικής ασφάλειας ως βασικού πυλώνα του Κράτους Πρόνοιας.
Στην εποχή μας το κοινωνικό συμβόλαιο προστασίας των εργαζομένων και των οικογενειών τους, που είχε κατοχυρωθεί με την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, αμφισβητείται από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές των Δυτικών κρατών και βρίσκεται σε κρίση τα τελευταία χρόνια. Καθώς η οικονομία ενσωματώνεται στις κοινωνικές σχέσεις, η κοινωνική ασφάλιση όπως και η ΚΑΛΟ αναπτύχτηκαν στο πλαίσιο των καπιταλιστικών κρίσεων ως κοινωνικά φαινόμενα συλλογικής διαχείρισης των κοινωνικών κινδύνων και των ανισοτήτων που γεννά ο ανταγωνισμός της ελεύθερης αγοράς.
Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση της δύσκολης ισορροπίας που διέπει τη σχέση κοινωνικής ασφάλισης και αυτοδιοίκητου στους φορείς της ΚΑΛΟ. Η έρευνα που ακολουθεί αποσκοπεί στην ανάδειξη των εργασιακών και ασφαλιστικών ζητημάτων που απασχολούν τα εγχειρήματα της ΚΑΛΟ και στην κατάθεση μίας ερμηνευτικής προσέγγισης λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις ανάγκες του πεδίου.
