Τα Κοινά στα Ομηρικά Έπη

Ενώ τα κοινά είναι μία έννοια σύγχρονη, η φιλοσοφία της (ως θεσμός αυτοδιαχείρισης κοινών πόρων από μια κοινότητα ανθρώπων) έχει νοηματικό περιεχόμενο και σε παλαιότερες κοινωνίες οι οποίες παρουσιάζουν αρκετά διαφοροποιημένο κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο.

Η εργασία που ακολουθεί, προσπαθεί να αναδείξει και να μελετήσει δομές κοινών στην ομηρική εποχή όπως αυτή σκιαγραφείται μέσα στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Όπως θα διαπιστώσουμε, κατά τους σκοτεινούς αυτούς αιώνες της δημιουργίας του ελληνικού και ευρωπαϊκού πολιτισμού όχι μονό υπήρξαν κοινά αλλά αποτέλεσαν βασικές δομές για τη διαχείριση των Οίκων και την οργάνωση των ομάδων αν όχι συνολικότερα της κοινωνίας της εποχής.

Μέσα από τη μελέτη των ραψωδιών και την ανάλυση των συμπεριφορών, των συνηθειών και των θεσμών που επικρατούσαν αυτή την περίοδο διαφαίνεται η ύπαρξη ενός συνόλου κοινών πολιτισμικών στοιχείων, εθιμοτυπικού και θρησκευτικού περιεχομένου, τα οποία όχι μόνο λειτούργησαν ως θεσμικό-αξιακό υπόβαθρο των δομών αυτό-διαχείρισης των κοινών πόρων αλλά αποτέλεσαν και τα ίδια κοινά αγαθά. Γίνεται επίσης ορατή η βούληση και η πεποίθηση της ορθότητας της κοινοκτημοσύνης από ομάδες οικειοποιητών στα πλαίσια λειτουργίας των Οίκων, οι οποίοι θέσπισαν δομές διακυβέρνησης μη πρόσωπο-κεντρικές, λειτουργώντας διαδικασίες συνελεύσεων και στηρίζοντας τη νομιμοποίηση τους σε παραδοσιακές αρχές και αξίες.

Επαληθεύεται λοιπόν η ερευνητική υπόθεση, ύπαρξης κοινών κατά την Ομηρική εποχή, εφόσον η κοινοτική διαχείριση υπήρξε κυρίαρχη όπως διαπιστώνεται στα πλαίσια της εργασίας, και η επικυριαρχία της ιδιόκτητης περιουσίας καθώς και η πρωτοκαθεδρία των κρατικών διευρυμένων εξουσιών έναντι του τοπικού, επικράτησαν στους αιώνες που ακολούθησαν και όχι κατά την περίοδο των σκοτεινών αιώνων.