Αστικά κοινά, Θεσμοποίηση, Μετασχηματιστικές δυναμικές. Το παράδειγμα της Μπολόνια

Ο όρος «κοινά» αναφέρεται στην συλλογική διαχείριση κοινών πόρων στη βάση της αυτοδιαχείρισης και αυτοοργάνωσης. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξημένο ενδιαφέρον στην ακαδημαϊκή κοινότητα για το συγκεκριμένο πεδίο, με τους θεωρητικούς των κοινών να ερευνούν τους παράγοντες εκείνους που συμβάλλουν στην βιωσιμότητά τους λαμβάνοντας υπόψη, ανάλογα με την εκάστοτε προσέγγιση, τις μετασχηματιστικές δυναμικές τους σε κοινωνικό, οικονομικό ή πολιτικό επίπεδο .

Στο πλαίσιο αυτό ερευνώνται τα οφέλη μιας συνεργατικής σχέσης κράτους-κοινών, αλλά και οι κίνδυνοι απο-ριζοσπαστικοποίησης και αποπολιτικοποίησης, όταν τα κοινά χρησιμοποιούνται εργαλειακά από κυβερνητικούς φορείς εξουσίας. Στην παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζονται οι συνέπειες της θεσμοποίησης των κοινών στην μετασχηματιστική δυναμική τους, εστιάζοντας σε μια ειδική κατηγορία κοινών, τα αστικά κοινά. Ο δήμος της Μπολόνια στην Ιταλία είναι ο πρώτος παγκοσμίως που υιοθέτησε επίσημο καταστατικό που ρυθμίζει τις σχέσεις τοπικής αυτοδιοίκησης και αστικών κοινών, με απώτερο στόχο την δημιουργία ενός καινοτόμου μοντέλου συνδιακυβέρνησης.

Πρόκειται για τον Κανονισμό της Μπολόνια, η μελέτη του οποίου αναδεικνύει την σημασία χάραξης και υλοποίησης πολιτικών σε τοπικό επίπεδο, αλλά και τον ρόλο που διαδραματίζει το ευρύτερο κοινωνικο-πολιτικό περιβάλλον στην ανάπτυξη και βιωσιμότητα των αστικών κοινών. Όπως αποδεικνύεται, η εφαρμογή του Κανονισμού έχει συνδράμει στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και την καθιέρωση μιας κουλτούρας συνεργασίας για την διακυβέρνηση της πόλης.

Ωστόσο, από τα στοιχεία που μελετήθηκαν προκύπτει ότι η προσέγγιση που υιοθετείται δεν συνάδει απαραίτητα με τα ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά των αστικών κοινών που παραπέμπουν σε πολιτικό μετασχηματισμό.